Ο διαλογισμός βοηθά στην αντιμετώπιση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/ΔΕΠΥ).

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/ΔΕΠΥ) είναι μια από τις πιο συνηθισμένες παιδικές διαταραχές και μπορεί να συνεχιστεί κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση. Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται η δυσκολία συγκέντρωσης και εστίασης της προσοχής, η δυσκολία ελέγχου της συμπεριφοράς και η υπερκινητικότητα.

Οι περιπτώσεις ΔΕΠΥ ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες ως προς τα συμπτώματα:

1. Υπερκινητικότητα και Παρορμητικότητα: Τα περισσότερα συμπτώματα (έξι ή περισσότερα) ανήκουν στις κατηγορίες υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. Λιγότερα από έξι συμπτώματα διάσπασης προσοχής εμφανίζονται, αν και η ελλειμματική προσοχή είναι παρούσα.

2. Διάσπαση προσοχής: Τα περισσότερα συμπτώματα (έξι ή περισσότερα) ανήκουν στην κατηγορία διάσπασης προσοχής και εμφανίζονται λιγότερα από έξι συμπτώματα υπερκινητικότητας – παρορμητικότητας, αν και η υπερκινητικότητα – παρορμητικότητα είναι παρούσες σε κάποιο βαθμό.

Παιδιά αυτής της κατηγορίας είναι λιγότερο πιθανό να έχουν δυσκολίες στις σχέσεις τους με τα άλλα παιδιά. Πιθανόν να κάθονται ήσυχα, όμως δεν δίνουν σημασία στο τι κάνουν τα άλλα παιδιά. Έτσι το παιδί μπορεί να περάσει απαρατήρητο και οι γονείς και οι δάσκαλοι να μην προσέξουν ότι το παιδί εμφανίζει  ΔΕΠΥ.

3. Συνδυασμός και των δύο παραπάνω ομάδων συμπτωμάτων.

Εμφανίζονται έξι ή περισσότερα συμπτώματα διάσπασης προσοχής και έξι ή περισσότερα συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας.

Τα περισσότερα παιδιά εμφανίζουν την συνδιασμένη μορφή της ΔΕΠ/ΔΕΠΥ.

Οι ερευνητές εξελίσσουν πιο αποτελεσματικές θεραπείες και παρεμβάσεις και χρησιμοποιούν νέα εργαλεία, όπως τεχνικές απεικόνισης της λειτουργίας του εγκεφάλου, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα την ΔΕΠ/ΔΕΠΥ και να οδηγηθούν σε πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης και θεραπείας.

Η διάσπαση προσοχής, η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα είναι οι παράγοντες κλειδιά στη ΔΕΠΥ. Είναι φυσιολογικό για όλα τα παιδιά να εμφανίζουν κάποιες φορές τα συμπτώματα αυτά, αλλά για τα παιδιά που πάσχουν από ΔΕΠΥ τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά και πιο συχνά. Προκειμένου να διαγνωστεί ένα παιδί ότι πάσχει από την διαταραχή, θα πρέπει να εμφανίζει συμπτώματα για έξι ή περισσότερους μήνες και σε βαθμό που είναι μεγαλύτερος από αυτόν που εμφανίζουν παιδιά της ίδιας ηλικίας.

Τα παιδιά με συμπτώματα διάσπασης προσοχής ίσως να:

• αποσπούνται εύκολα, τους διαφεύγουν λεπτομέρειες, ξεχνούν πράγματα και συχνά αλλάζουν απότομα από τη μια δραστηριότητα στην άλλη.
• έχουν δυσκολία στο να εστιάσουν σε ένα πράγμα.
• βαριούνται με ένα θέμα μέσα σε λίγα λεπτά εκτός και αν κάνουν κάτι που τα ευχαριστεί.
• έχουν δυσκολία να εστιάσουν την προσοχή κατά την οργάνωση και διεκπεραίωση μιας εργασίας ή όταν μαθαίνουν κάτι καινούργιο.
• έχουν δυσκολία να ολοκληρώσουν ή να παραδώσουν εργασίες για το σπίτι και συχνά χάνουν πράγματα (π.χ. μολύβια, παιχνίδια κ.α) που χρειάζονται στις δραστηριότητες τους.
• μην ακούν όταν τους μιλάνε.
• ονειροπολούν, μπερδεύονται εύκολα και κινούνται αργά
• έχουν δυσκολία να επεξεργαστούν πληροφορίες γρήγορα και με ακρίβεια όπως οι άλλοι.
• αγωνίζονται να ακολουθήσουν οδηγίες.

Τα παιδιά που έχουν συμπτώματα υπερκινητικότητας ίσως να:

• κινούνται νευρικά και να στριφογυρίζουν στη θέση τους.
• μιλούν ακατάπαυστα.
• κινούνται ορμητικά αγγίζοντας ή παίζοντας με οτιδήποτε βρουν στο πέρασμα τους.
• έχουν δυσκολία να μείνουν ακίνητα στα γεύματα, στο σχολείο κ.α
• είναι σε συνεχή κίνηση.
• έχουν δυσκολία να κάνουν εργασίες και δραστηριότητες με ησυχία.

Τα παιδιά που έχουν συμπτώματα παρορμητικότητας ίσως να:

• είναι πολύ ανυπόμονα.
• ξεστομίζουν ακατάλληλα σχόλια, δείχνουν τα συναισθήματα τους χωρίς να συγκρατούνται και ενεργούν χωρίς να συνυπολογίζουν τις συνέπειες.
• έχουν δυσκολία να περιμένουν για πράγματα που θέλουν ή να περιμένουν να έρθει η σειρά τους.
• συχνά διακόπτουν τις συζητήσεις ή τις δραστηριότητες των άλλων.

Τα οφέλη του διαλογισμού στην αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη μονάδα φυσικών θεραπειών του Βασιλικού Νοσοκομείου Γυναικών, στο Σύδνεϊ της Αυστραλίας και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, στο King's College του Λονδίνου, στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε μια αξιοσημείωτη βελτίωση στα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Η ΔΕΠΥ είναι μια διαταραχή που αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από προβλήματα προσοχής, παρορμητικότητας και υπερκινητικότητας. Η θεραπεία που επιλέγεται στη ΔΕΠΥ είναι η χορήγηση διεγερτικών φαρμάκων. Παρόλα αυτά εμφανίζονται παρενέργειες και υπάρχει ανησυχία γύρω από τις άγνωστες μακροχρόνιες επιπτώσεις των διεγερτικών στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και υπάρχουν ενδείξεις για περιορισμένη αποτελεσματικότητα η οποία φθίνει μετά από μερικά χρόνια. Για αυτούς τους λόγους κυρίως οι γονείς προτιμούν μη φαρμακευτικές θεραπείες και υπάρχει έρευνα για πιο αποτελεσματικές εναλλακτικές, μη φαρμακευτικές προσεγγίσεις.

Σε 26 παιδιά με ΔΕΠΥ με ηλικίες από 4 μέχρι 12 ετών εφαρμόστηκε  η μέθοδος διαλογισμού της Σαχάτζα Γιόγκα παράλληλα με τη συνήθη φαρμακευτική αγωγή (π.χ κάποια από αυτά έπερναν διεγερτικά φάρμακα) και έπειτα συγκρίθηκαν με μια ομάδα ελέγχου σε λίστα αναμονής που δεν της έγινε καθόλου θεραπεία.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ που έμαθαν πώς να κάνουν διαλογισμό σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου εμφάνισαν μια σημαντική διαφορά ελάττωσης των βασικών συμπτωμάτων υπερδραστηριότητας, παρορμητικότητας και ελλειματικής προσοχής.

Άλλα, δευτερεύοντα ωφέλη υπήρξαν η βελτίωση στη σχέση παιδιού-γονέα και ενδυναμώθηκε το αίσθημα αυτοεκτίμησης στα παιδιά.

Επιπλέον, από τα παιδιά που δέχτηκαν αγωγή με διεγερτικά φάρμακα, πάνω από το 50% διέκοψαν ή ελάττωσαν τη φαρμακευτική τους αγωγή αλλά και βελτιώθηκαν στα συμπτώματα τους.

Η πρωτοπόρα αυτή μελέτη προτείνει ότι ο διαλογισμός είναι μια ξεκάθαρα υποσχόμενη εναλλακτική μη φαρμακευτική θεραπεία για τα παιδιά με ΔΕΠΥ που χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση.