Δεν είναι ξεκάθαροι οι μηχανισμοί με τους οποίους ο διαλογισμός στη Σαχάτζα Γιόγκα είναι αποτελεσματικός. Μια πολύ δημοφιλής εξήγηση που έχει επικρατήσει για τη θετική επίδραση του διαλογισμού, είναι μέσα από όρους φυσιολογικών αλλαγών όπως είναι η ελάττωση της συχνότητας των καρδιακών παλμών, της αρτηριακής πίεσης, του ρυθμού αναπνοής και η αύξηση στη θερμοκρασία του δέρματος, της αντίσταση του δέρματος και τη δραστηριότητας των κυμάτων άλφα στο μυαλό.
 
       Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της ελάττωσης της δραστηριότητας της συμπαθητικής συνιστώσας του αυτόνομου νευρικού συστήματος (ΑΝΣ) και της αυξανόμενης δραστηριότητας των παρασυμπαθητικών τμημάτων του ΑΝΣ. Ψυχο-φυσιολογικές έρευνες στην Ινδία επιβεβαιώνον πως η Σαχάτζα Γιόγκα μειώνει πολλές παραμέτρους ενεργοποίησης του συμπαθητικού συστήματος.
Πολύ πρόσφατα διάφοροι λόγιοι πρότειναν, ότι εφόσον η κατάσταση επίγνωσης, καθώς και διάφορες τεχνικές διαλογισμού, επιτρέπουν στους μετέχοντες να γίνουν περισσότερο γνώστες των σκέψεων και των συναισθημάτων τους και να αλλάξουν τις σχέσεις τους προς αυτά, κατά κάποιο τρόπο αυτή η μεγαλύτερη επίγνωση, θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση αρνητικών επιρροών και βελτίωση στη ζωτικότητα και στην διάθεση από μέρους τους για την αντιμετώπιση προβλημάτων. Φαίνεται λογικό, ότι με την παντελή αφαίρεση του διανοητικού θορύβου που υπάρχει στο υπόβαθρο, ο διαλογιζόμενος αναγκαστικά αυξάνει σε μεγαλύτερο βαθμό την  εσωτερική και εξωτερική του επιγνωσή.
    Ίσως στη μέθοδο διαλογισμού της Σαχάτζα Γιόγκα ο διαλογισμός να δρα ταυτόχρονα σε μονοπάτια του αυτόνομου αλλά και του γνωστικού τομέα. Έρευνες στον εγκέφαλο ατόμων που διαλογίζονται με τη μέθοδο της Σαχάτζα Γιόγκα προτείνουν πως η επίδραση του διαλογισμού στο κεντρικό νευρικό σύστημα ίσως προσφέρει κάποιες επιπλέον εξηγήσεις.  
 Δόκτωρ Ράμες Μανότσα
 
 

Ο Δόκτωρ Ράμες Μανότσα περιγράφει τα οφέλη γονιών και παιδιών οι οποίοι ασχολούνται  με τη μέθοδο διαλογισμού της Σαχάτζα Γιόγκα, ως μέρος μιας μελέτης που διεξάγεται από τον ίδιο.

            Η μέθοδος παρέμβασης που βασίζεται στο διαλογισμό της Σαχάτζα Γιόγκα σχεδιάστηκε ως οικογενειακό θεραπευτικό πρόγραμμα, το όποιο αναμενόταν να επιδράσει τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά. Στο τέλος του προγράμματος, το 92% των γονέων συμφώνησαν πως το πρόγραμμα ήταν σε προσωπικό επίπεδο ωφέλιμο. Το συνολικό όφελος αξιολογήθηκε στο 4 (Μέσος όρος = 3.91, ‘Ελεγχος Ανάπτυξης = 0.93), σε κλίμακα 1 εώς 5, (χαμηλότερη - υψηλότερη). Συγκεκριμένα οφέλη αξιολογήθηκαν υψηλά (πάνω από 3 στη κλίμακα αυτή):  “ικανότεροι στο να ελέγξουν το στρες” (Μέσος όρος = 3.79, Έλεγχος Ανάπτυξης = 0.93), “λιγότερο αγχωμένοι” (Μέσος όρος = 3.67, Έλεγχος Ανάπτυξης = 0.96), “πιο χαρούμενοι”( Μέσος όρος = 3.45, Έλεγχος Ανάπτυξης = 1,01), “ικανότεροι να ελέγξουν το θυμό” (Μέσος όρος = 3.37,  Έλεγχος Ανάπτυξης 1.25), και “λιγότερο θυμωμένοι’’ (Μέσος όρος = 3.29, Έλεγχος Ανάπτυξης =1.23).

Επιπλέον ζητήθηκε από τους γονείς να αξιολογήσουν σε ποια έκταση αισθάνθηκαν ότι ο διαλογισμός με τη μέθοδο της Σαχάτζα Γιόγκα (ΣΓΔ) είχε ωφελήσει την σχέση τους με τα παιδιά τους. Η μέση τιμή έδειξε ένα σταθερό μοτίβο ωφελιμότητας για “πιο ανοιχτή επικοινωνία” (Μέσος Όρος = 3,83,  Έλεγχος Ανάπτυξης = 0.72), “λιγότερο εξαντλητική” (Μέσος Όρος =3.50, Έλεγχος Ανάπτυξης = 0.91), “ικανότερους να χειριστούν σύγκρουση” (Mέσος Όρος 3.42, Έλεγχος Ανάπτυξης = 0,67) και “λιγότερη σύγκρουση” (Μέσος Όρος= 3.33, Έλεγχος Ανάπτυξης = 0.78).

    ‘Ενας αριθμός γονέων σχολίασε πως η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα έφερε θετική αλλαγή στη σχέση τους με τα παιδιά τους. Κάποιος πατέρας ανέφερε την ευχαρίστηση του να βρίσκεται σε θέση να γελά ξανά με το γιό του μετά από χρόνια. Επίσης κάποια μητέρα έγραψε: “Πραγματικά καταλαβαίνω πως ως διαλογιζόμενοι αλλά και με το να γινόμαστε πιο χαλαροί, έχουμε βοηθήσει τον γιό μας κατά 150%, διότι τώρα ανατρέφεται από μία πιο ήρεμη μητέρα’’. Οι γονείς επίσης είπαν ότι χρησιμοποίησαν τον διαλογισμό στο χώρο του σπιτιού τους για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Μία μητέρα σχολίασε: “Είμαι σε θέση να κάνω το παιδί μου να ηρεμήσει χρησιμοποιώντας το διαλογισμό. ΄Επειτα από αυτό είναι έτοιμος να συγκεντρωθεί και να συνεχίσει τη μέρα του”. Κάποια άλλη έγραψε για τον τρόπο που αντιμετώπισε μία δύσκολη στιγμή: “Κάναμε καλό διαλογισμό και πήγε για ύπνο ήρεμος και χαλαρός κι αποκοιμήθηκε αμέσως”.